Sie sind vermutlich noch nicht im Forum angemeldet - Klicken Sie hier um sich kostenlos anzumelden Impressum 
Sie können sich hier anmelden
Dieses Thema hat 6 Antworten
und wurde 705 mal aufgerufen
 D
Bussinchen Offline




Beiträge: 90

29.02.2012 04:07
DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Die Sonderform DEABUS fehlte bislang im derzeitigen latin.dic.

Ursprünglich wollte ich nur auf http://17085.homepagemodules.de/t1577f17...html#msg9870611 posten, da ich dachte, es fehle nur die eine Form DEABUS, zu der keine weitere Diskussion notwendig ist. Nun zeigte sich aber, dass in dem L&S-Artikel zu DEA noch eine Nebenform vorkommt, und zwar DIVABUS - eine Form, die im Georges gar nicht erwähnt wird. Die Zulässigkeit dieser Form erscheint mir sehr fragwürdig, nachdem ich gelesen habe, was Friedrich Neue in Formenlehre der lateinischen Sprache, Erster Band, Das Substantivum dazu geschrieben hat (siehe Screenshot).


Diskussion zur Form DIVABUS


DEA - die Göttin

com dis et deabus - mit Göttern und Göttinnen (als formelhafte Wendung)

So lautet im L&S der Artikel du DEA:

Zitat von L&S - Glossa.exe
dĕa, ae (dat. and abl. plur. : diis, Varr. R. R. 3, 16, 7; Ins. Orell. 2076: deabus, Cn. Gell. ap. Charis. p. 39 P.; Aug. C. D. 7, 24; 3, 3; Apul. M. 4, p. 156: dis deabusque, Cic. Rab. Perd. 2, 5; id. fragm. ap. Prisc. p. 733 P., IV. 2, p. 451 ed. Orell.; cf. DIVIS DIVABVSQVE, Inscr. ap. Voss. Arist. 4, 4 fin. ), f. [deus], a goddess : Juno sancta dearum, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 576 (Annal. v. 65 Vahl.): his diis (i. e. the Muses ) Helicona atque Olympon attribuerunt homines, Varr. l. l.; cf. for the same, novem deae, Ov. H. 15, 108; id. A. A. 3, 348; and Thespiades deae, id. M. 5, 310; and only deae, Verg. A. 7, 641: dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi, Catull. 63, 91: mille dea est operum: certe dea carminis illa est (sc. Minerva ), Ov. F. 3, 833: bellica,the same id. M. 2, 752: venatrix,Diana id. ib. 2, 454: silvarum,the same id. ib. 3, 163: triplices,the Fates ib. ib. 2, 654; cf. triplices poenarum Eumenides, id. ib. 8, 481: siderea,Night Prop. 3, 20, 18 (4, 20, 8 M.) et saep. For the combination di deaeque, v. deus; Bona Dea, v. bonus, no. F. —The appellation DEA is freq. on the tombs of women, Inscr. ap. Fea, p. 173; Fabretti, Inscr. p. 266, 106 al.



Siehe auch den Georges-Artikel zu DEA:

Zitat von http://www.zeno.org/Georges-1913/A/dea
[1889] dea, ae, f. (deus), die Göttin, Cic. u.a.: pastoralis, Hirtengöttin, Solin.: bellica, Minerva, Ov.: dea marina, Serv.: venatrix od. silvarum, Diana, Ov.: Vesta, dea ignis, Serv.: siderea, die Nacht, Prop.: deae novem, die Musen, Ov.: d. triplices, die Parzen, Ov. – / Dat. u. Abl. Plur. dis od. deis, Varro r. r. 3, 16, 7. Corp. inscr. Lat. 7, 221.; u. deabus, Cn. Gell. fr. bei Charis. 54, 13. Varro fr. bei Augustin. de civ. dei 7, 24. Apul. met. 4, 30. Augustin. de civ. dei 3, 3 (auch diabus, Corp. inscr. Lat. 13, 8208), u. in der Verbindung dis (diis) deabusque, Cic. Rabir. perd. 5. Cic. Cornel. 1. fr. 30 K. (bei Prisc. 7, 11). Prob. imp. bei Vopisc. [1890] Prob. 15, 4. Corp. inscr. Lat. 3, 987. Vgl. übh. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 40 u. 41.



Näheres hierzu ist wunderschön auf Seite 40f in Friedrich Neue: Formenlehre der lateinischen Sprache, Erster Band, Das Substantivum; Leipzig 1902 nachzulesen:
(Das Bild ist anklickbar und verlinkt.)






Ich habe lange im Internet herumgesucht, um die besagte Inschrift zu finden, aber offenbar ist C.I.L. IX 635 nirgends online abrufbar. Der Satz mit dem Wort "unecht" am Ende ist etwas merkwürdig formuliert, und ich hätte zu gern irgendwo irgendetwas zu dieser Inschrift gefunden. Handelt es sich also um gar nicht um eine echte Inschrift? Handelt es sich lediglich um das Zitat einer Inschrift bei Voss. de annal. 2, 3 ?
Ich musste auch lange suchen, bis ich herausfand, was Voss. Arist. 4, 4 (siehe Quellenangabe im L&S) bedeutet. Ich fand nach langem Suchen nämlich plötzlich folgendes Buch, wo tatsächlich der Text dieser Inschrift DIVIS DIVABUSQUE LUCI SABULLI zitiert wird:

http://books.google.se/books?id=gzUDzxCo...ulli%22&f=false




Bei diesem Buch handelt es sich um Gerardi Joannis Vossii opera in sex tomos divisa quorum series post..., mit Gerardi Joannis Vossii Aristarchus sive de arte grammatice libri septem... aus dem Jahre 1695.

Der obige Screenshot zeigt genau die Stelle, die im L&S als Beleg für DIVABUS angegeben ist: cf. DIVIS DIVABVSQVE, Inscr. ap. Voss. Arist. 4, 4 fin.
Zu Voss. de annal. 2, 3 (siehe Quellenangabe bei Friedrich Neue) fand ich bislang leider noch nichts.



Ich speichere jetzt diesen Beitrag erst einmal ab und setze die Diskussion in meinem nächsten Beitrag fort.


I OpenSource!
• Scrabble3D Download: Sourceforge.net | • Scrabble3D Help: Wiki | • Scrabble3D News: Twitter | • Scrabble3D Fanship: Facebook
• Scrabble3D in Italia: Sezione Scrabble3D sul Forum della Federazione Italiana Gioco Scrabble

Angefügte Bilder:
DIVABUSQUE.jpg   deabus.jpg  
Bussinchen Offline




Beiträge: 90

29.02.2012 05:12
#2 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Wie soll man nun den Vermerk cf. DIVIS DIVABVSQVE, Inscr. ap. Voss. Arist. 4, 4 fin. im L&S verstehen?

Ich tendiere dazu, die Form DIVABUS als unzulässig einzustufen, und zwar aus folgenden Gründen:


• Im L&S steht vor der Quellenangabe ein cf. (= confer), d.h. der Leser soll das, was bisher in dem L&S-Artikel zu DEABUS gesagt wurde, mit dem, was nun unmittelbar folgt, nur vergleichen (!).

• Es wird als Quelle für DIVIS DIVABVSQVE keine nähere Angabe zu der Inschrift gemacht, stattdessen gibt es nur einen Verweis auf den Humanisten Gerhard Johannes Vossius, der in seinem Werk Aristarchus sive de arte grammatice libri septem aus dem Jahre 1695 diese Inschrift zitiert. Vossius behandelt in dem Kapitel die Femininsonderformen auf -abus, wie z.B. asinabus, illabus, dextrabus, raptabus usw. Dass keine genauere Angabe zu der Inschrift im L&S steht und nur das Zitat eines Humanisten angegeben ist, mag aber darauf zurückzuführen sein, dass die lateinischen Inschriften damals, als das L&S erschien, wahrscheinlich noch gar nicht so katalogisiert waren, wie sie es heute sind.

• Friedrich Neue schreibt in seiner Formenlehre der lateinischen Sprache, Erster Band, Das Substantivum (Leipzig 1902) auf Seite 40, dass mit der Inschrift die Inschrift C.I.L. IX 635 gemeint sei und dass diese Inschrift "unecht" sei. Leider ist der Satz etwas merkwürdig formuliert, aber ich interpretiere diesen Satz so, dass es sich bei der Inschrift C.I.L. IX 635 um eine unechte Inschrift handelt. Die Stelle bei Vossius (de annal. 2, 3), die Neue nennt, habe ich leider nicht gefunden. Es würde mich aber nicht wundern, wenn es sich um ein und dieselbe Inschrift handelt, die Vossius in zweien seiner Werke zitiert, zumal die Form DIVABUS im Lateinischen nicht sehr geläufig gewesen sein muss. Wenn sie geläufig gewesen wäre, hätten L&S einen besseren Beleg als dieses Vossius-Zitat nennen können.

• Georges nennt die Form DIVABUS überhaupt nicht. Ist dies ein Indiz dafür, dass Georges diese Inschrift ebenfalls für unecht hält?

• Auch im L&S-Artikel zu DIVUS,-A,-UM wird keine Form DIVABUS genannt.


Meine Quintessenz:

Dies alles ist mir zu vage, als dass ich DIVABUS als zulässige Form ins latin.dic aufnehmen möchte. Ich halte die Form DIVABUS für unzulässig.

Was hältst du von meiner Argumentation, Linhart?



dīvus, a, um, also dīus, a, um, (without the digamma) adj. διος,
I. of or belonging to a deity, divine.
I. Prop. (mostly archaic and poet. ). As an adj. very rarely: res divas edicit, Naev. ap. Non. 197, 15; so, diva caro, Prud. Psych. 76: DIUM fulgur appellabant diurnum, quod putabant Jovis, ut nocturnum Summani, Paul. ex Fest. p. 75, 14 Müll.—Far more freq.,
B. Subst. : dīvus ( dīus), i, m., and dīva ( dia), ae, f., a god, a goddess, a deity.
(a). Form dīvus: si divus, si diva, esset, etc., a precatory formula in Liv. 7, 26; cf. ib. 29, 27; 8, 9: is divus (sc. Apollo) exstinguet perduelles vestros, Carm. Marcii, ib. 25, 12; cf.: dive, quem proles Niobea, etc., Hor. C. 4, 6, 1: mortalin' decuit violari vulnere divum? Verg. A. 12, 797: utinam me divi adaxint ad suspendium, Plaut. Aul. 1, 1, 11: divi, Lucr. 6, 387; Verg. A. 3, 363; 12, 28; Hor. C. 4, 2, 38 al.: divos, Plaut. Mil. 3, 1, 133; Cic. Leg. 2, 8; Verg. E. 1, 42; id. A. 3, 222; Hor. C. 2, 8, 11; id. S. 2, 3, 176 et saep.: divumque hominumque pater, rex, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 65 Müll.; Verg. A. 1, 65; 2, 648; 10, 2 et saep.: divom atque hominum clamat fidem, Plaut. Aul. 2, 4, 20; cf.: pro divum fidem, Ter. Ad. 4, 7, 28; more rarely, divorum, Verg. A. 7, 211: (munera) digna diva venustissima Venere, Plaut. Poen. 5, 4, 4: Turni sic est affata sororem Diva deam,Juno Verg. A. 12, 139; cf. id. ib. 1, 447; 482: Diva Bona for Bona Dea, Ov. F. 5, 148: divos scelerare parentes, the family gods = εοιπατρωοι, Cat. 64, 404.—
(b). Form dīus: Dii Indigetes Diique Manes, a precatory formula in Liv. 8, 9: Dia Dearum, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 22, ed. Vahl.); cf.: DEA DIA,Ceres Inscr. Orell. 961 and 1499: Venus pulcherrima dium, Enn. ap. Prob. ap. Verg. E. 6, 31.—
II. Transf.
A. Godlike, divine, an epithet applied to any thing deified or of extraordinary excellence or distinction: urbi Romae divae, Liv. 43, 6; cf. sarcastically: est ergo flamen, ut Jovi, etc., sic divo Julio M. Antonius, Cic. Phil. 2, 43: Romule die, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64 (Ann. v. 115, ed. Vahl.): Ilia dia nepos, id. ap. Fest. p. 286, 16 Müll. (Ann. v. 56, ed. Vahl.): dia Camilla, Verg. A. 11, 657: dias in luminis oras, Lucr. 1, 22; so, Voluptas, id. 2, 172: otia, id. 5, 1389: profundum (cf. αλσδια), Ov. M. 4, 537: sententia Catonis, Hor. S. 1, 2, 32: poëmata, Pers. 1, 31 et saep.—After the Aug. period divus became a frequent epithet for the deceased Roman emperors in the historians, and on coins and inscriptions, Suet. Dom. 23; Liv. Epit. 137.—
B. dīvum, i, n., the sky, Varr. L. L. 5, § 65 Müll.—Esp. freq., sub divo, like sub Jove, under the open sky, in the open air, Cic. Verr. 2, 1, 19 Zumpt N. cr.; Varr. L. L. l. l.; Cels. 1, 2; Suet. Caes. 72; Verg. G. 3, 435; Hor. C. 2, 3, 23 et saep.: sub divum rapiam, id. ib. 1, 18, 13.


I OpenSource!
• Scrabble3D Download: Sourceforge.net | • Scrabble3D Help: Wiki | • Scrabble3D News: Twitter | • Scrabble3D Fanship: Facebook
• Scrabble3D in Italia: Sezione Scrabble3D sul Forum della Federazione Italiana Gioco Scrabble

linhart Offline




Beiträge: 2.493

29.02.2012 06:15
#3 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

DIVABUS ist ja derzeit nicht im latin.dic. Ich bin bei der Aufnahme von Inschriften bisher sehr zurückhaltend gewesen, und deine Nachforschungen bestätigen, dass bei Inschriften immer eine gewisse Skepsis angebracht sein dürfte. (Vgl. auch die Diskussion zu SAXUS.)

DIVABUS wird also nicht aufgenommen.

Bussinchen Offline




Beiträge: 90

29.02.2012 12:24
#4 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Gut! Da sind wir uns dann auch in diesem Punkt wieder mal einig.

Da DIVABUS bisher nicht drin war im latin.dic, wollte ich nur eruieren, ob DIVABUS im Zuge der Aufnahme der bislang ebenfalls fehlenden Göttinnen DEABUS vielleicht auch aufgenommen werden müsste.

Aber: Die Tür zum latin.dic bleibt für DIVABUS weiterhin zu - Unbefugten ist der Zutritt verboten!


Wie gefällt dir der Vergleich:

Inschriften sind dasselbe wie heute das Internet!

Sowohl damals auf Inschriften wie heute im Internet kann man viele Belege für alles Mögliche finden, was deshalb noch lange nicht korrekt sein muss. Siehe Duden.



Naja, vielleicht hinkt er, der Vergleich - aber naja, bissl was dran ist schon...
Inschriften wie Internet zeigen aber auch, wie dem gemeinen Volk der Schnabel gewachsen ist...


I OpenSource!
• Scrabble3D Download: Sourceforge.net | • Scrabble3D Help: Wiki | • Scrabble3D News: Twitter | • Scrabble3D Fanship: Facebook
• Scrabble3D in Italia: Sezione Scrabble3D sul Forum della Federazione Italiana Gioco Scrabble

Bussinchen Offline




Beiträge: 90

29.02.2012 12:31
#5 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Nachtrag:

Viel nächtliche Arbeit für eine einzige Wortform, die dann nicht einmal im latin.dic stehen wird! Uiuiui! -->


I OpenSource!
• Scrabble3D Download: Sourceforge.net | • Scrabble3D Help: Wiki | • Scrabble3D News: Twitter | • Scrabble3D Fanship: Facebook
• Scrabble3D in Italia: Sezione Scrabble3D sul Forum della Federazione Italiana Gioco Scrabble

linhart Offline




Beiträge: 2.493

29.02.2012 13:02
#6 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Das Herausstreichen von ungültigen Wörtern ist mindestens genauso wichtig wie das Einfügen von fehlenden, vielleicht sogar noch wichtiger. Denn es ist sehr ärgerlich, wenn der Computer ein ungültiges Wort legt.

Ich verbringe jedenfalls deutlich mehr Zeit mit dem Herauslöschen als mit dem Einfügen.

Bussinchen Offline




Beiträge: 90

29.02.2012 13:40
#7 RE: DIVABUS (< DEA, DEABUS) Zitat · Antworten

Zitat von linhart
Denn es ist sehr ärgerlich, wenn der Computer ein ungültiges Wort legt.



Genau!


I OpenSource!
• Scrabble3D Download: Sourceforge.net | • Scrabble3D Help: Wiki | • Scrabble3D News: Twitter | • Scrabble3D Fanship: Facebook
• Scrabble3D in Italia: Sezione Scrabble3D sul Forum della Federazione Italiana Gioco Scrabble

«« DEFORMUS
DEMEIO »»
 Sprung  
Xobor Forum Software von Xobor.de
Einfach ein Forum erstellen
Datenschutz